Klub krótkofalarski SP3YOR

Ekipa SP3YOR w składzie SO3Z, SQ3SWF wspomogła zespół SN7L (SP7TEE, SP7HKK, SP7MTU, SQ7OYG, SP5XMU) w zawodach IARU VHF 2018. Pracowaliśmy z nowego lokatora, JO70UR – a dokładniej, obserwatorium meteorologiczne IMGW na szczycie Śnieżki.

Pomimo nowego miejsca i przeciwności pogodowych (wody która jest w stanie dostać się wszędzie), udało się przeprowadzić ponad 930 łączności z ODXem przekraczającym 1000 km – i to używając tylko krótkich anten (6 elementów). Lokalizacja ma olbrzymi potencjał UKFowy, co zostało już niejednokrotnie udowodnione wcześniej.

Szczególnie mocno dziękujemy za łączności polskim stacjom – apele o aktywność w zawodach przyniosły wspaniały skutek – ok. 180 znaków z SP w logu sprawiło, że Polska była naszym drugim największym dawcą punktów. Może za rok będzie 200? 🙂 /swf

Już za kilka godzin rozpoczną się zawody IARU VHF, LNA jest zainstalowany przy antenie, a konkretnie pomiędzy przekaźnikami przełączającym anteny, a linią zasilającą. Zawody zmotywowały mnie do instalacji przedwzmacniacza, żeby wziąć udział z nim i zobaczyć, co on naprawdę daje, pierwotnie planowałem instalację w późniejszym terminie.

Wczoraj, w Poznaniu (JO82LJ), dysponując własnoręcznie wykonanymi dipolami poziomymi i anteną pionową Diamond X-50 na bloku 4-piętrowym, nasłuchiwałem SN7L i sprawdziłem, jak wygląda sygnał z LNA i bez LNA. Na nagraniach jest widoczny przycisk. którego wciśniecie włącza LNA, a zwolnienie wyłącza LNA. Przekaźniki są typu monostabilnego na napięcie 28V, działają poprawnie przy zasilaniu napięciem 24V. Sam przedwzmacniacz SPF5189Z jest przeznaczony do zasilania napięciem 5V, jednak działa poprawnie przy zasilaniu napięciem od 4,1V z akumulatora typu 18650. Przy wcześniejszych testach, przy zasilaniu za pomocą zasilacza, na wyjściu był wyższy poziom szumu. Naciśnięcie przycisku włącza zarówno wzmacniacz, jak i przekaźniki. Takie rozwiązanie zmniejsza prawdopodobieństwo niezamierzonego włączenia nadajnika przy włączonym LNA (szczególnie w przypadku obsługi LNA i mikrofonu tą samą reką) i skraca czas niepotrzebnej pracy, co jest ważne w przypadku korzystania z akumulatora i przekaźników monostabilnych. Widoczny przełącznik włącza LNA na stałe w przypadku zamiaru nasłuchu bardzo słabych sygnałów przy jednoczesnym braku zamiaru nadawania.

Na dipolu wschód-zachód S9 (ten był użyty podczas nagrywania), na dipolu północ-południe S5, a na Diamond X-50 był S5, jednak we wszystkich trzech przypadkach czytelność była doskonała.

Nagranie przy użyciu dipola wschód-zachód po zmianie położenia anten przez stację SN7L, co było przyczyną znacznego osłabienia sygnału u mnie.

Do łączności z SN7L było bardzo dużo chętnych z Polski i zza granicy, więc przeprowadzenie dłuższych testów łączności nie było możliwe.

Po testach zrobiłem łączność z Wojtkiem SP7HKK/6, który wchodzi w skład zespołu SN7L, która teraz ma przygotowaną stację kontestową pracującą w pasmie 2m na Śnieżce (JO70UR). Słyszalność była doskonała w obie strony, ja używałem dipola poziomego wschód-zachód i nadajnika o mocy 50W, ja nie słyszałem żadnego z korespondentów stacji SN7L.

Zamówiłem z Chin dwa przedwzmacniacze odbiorcze (LNA) o oznaczeniu SPF5189Z z myślą o odbiorze słabych sygnałów w pasmach przede wszystkim amatorskich 2m i 70cm, ale nie tylko, chodzi o dowolne sygnały możliwe do odebrania przez antenę Diamond X-50 lub własnoręcznie wykonany dipol pętlowy z balunem wykonanym z odcinka przewodu o długości pół fali dla 145MHz. Z tych dipoli (są dwa identyczne, ale w danej chwili pracuje jeden) nadawałem w ramach Prób Subregionalnych w lipcu.

Zaplanowałem instalację LNA bezpośrednio przy antenie. W tym celu zaplanowałem zastosowanie dwóch przekaźników koncentrycznych monostabilnych Sivers Lab 7552, które będą przełączać obwody z pominięciem LNA i przez LNA. Przekaźniki w stanie spoczynkowym (bez zasilania) włączają połączenie bezpośrednie, przez co można wykonywać łączności.

Do dyspozycji mam jeszcze dwie wolne żyły oprócz masy, pierwotnie postanowiłem zrealizować układ wykorzystującym jedną żyłę. Po podaniu napięcia 24V byłyby załączane przekaźniki i włączane zasilanie LNA. Takie rozwiązanie sprawia, że bez zasilania instalacja pracuje bez LNA, co jest ważne w przypadku ewentualnego uszkodzenia LNA lub któregoś przekaźnika bądź zasilania urządzeń.

Układ testowałem podczas odbioru stacji ATIS z lotniska Ławica i z 31 Bazy Lotnictwa Taktycznego. Tego typu stacje nadają z ziemi przez 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu, co umożliwia wielokrotne i powtarzalne testy odbioru o dowolnej porze.

Układ LNA zasiliłem przez 7805. Niestety, podczas pracy był głośny szum, co praktycznie przekreśla sens instalacji urządzenia, a do tego 7805 się grzeje.

Później przed 7805 dołączyłem kondensator 100mikroF, a za 7805 jest 10mikroF i 100nanoF, nie ma żadnych zmian.

Wykonałem testy przy zasilaniu z baterii i akumulatorów, co przyczyniło się do zmiany koncepcji. Obecna koncepcja zakłada wykorzystanie dwóch żył i masy. Przez jedną żyłę byłyby zasilane same przekaźniki, a przez drugą żyłę byłby zasilany sam LNA, przy czym ewentualne urządzenia zapewniające napięcie 5V byłyby w mieszkaniu, tym bardziej, że 7805 grzeje się bardzo mocno i nawet, jak on sam by miał radiator, to niepotrzebnie by podgrzewał wnętrze obudowy.

Przetestowałem zasilanie LNA z akumulatora 18650 mającej napięcie niecałe 4V (akumulator był naładowany i przez kilka miesięcy, może nawet rok, nieużywany). W tym przypadku wzrost siły sygnału był podobny, ale jego jakość była lepsza niż w przypadku zasilacza. Myślę, że taki sposób zasilania urządzenia będzie najlepszy, a ostatecznie sterowanie całością byłoby za pomocą jednego przycisku lub przełącznika bądź przez podawanie napięcia 24V, dlatego przekaźniki pozostają monostabilne. Ponadto, gdyby były przekaźniki bistabilne, to ewentualna awaria zasilania może całkowicie uniemożliwić wykonywanie łączności w pasmie 2m i 70cm (np. w przypadku, gdy co najmniej jeden przekaźnik będzie w pozycji przez LNA i przełączenie nie będzie możliwe). Jest to przykład zastosowania koncepcji “fail-safe”.

W drugiej połowie maja 2018, Chińczycy umieścili na orbicie Księżyca dwa mikrosatelity (47 kilogramów każdy) w ramach misji DSLWP (Discovering the Sky at Longest Wavelengths Pathfinder).

Detale odnośnie misji zainteresowani bez problemów odnajdą w internecie – natomiast faktem interesującym dla (ultra)krótkofalowców jest informacja, iż orbitery wyposażone są w nadajniki na pasmo 70cm. W weekendy, kiedy poważne działania naukowe nie są przeprowadzane, operatorzy uruchamiają na częstotliwości 435,400 lub 436,400 MHz beacon o mocy ok. 2W, nadający emisją JT4G – modulacja typu 4-FSK, którą dekodować można za pomocą oprogramowania WSJTX.

Emisja JT4G jest dekodowalna przy względnie niskim stosunku sygnału do szumu, co oznacza, że w celu odbioru nie trzeba dysponować olbrzymim zestawem antenowym. Przeprowadziłem próbę odbioru księżycowych transmisji używając skromnej stacji, złożonej z:

• anteny 16 el DK7ZB na pasmo 70cm (podziękowania dla Grzegorza SO3AK),
• przedwzmacniacza SPF5189z,
• Yaesu FT-817.

Sygnał odebrany o 19:51 czasu lokalnego (17:51 UTC) był wyraźnie słyszalny na ucho – niestety z powodu braku kabla łączącego radio i komputer, nie udało sie go zdekodować. Daje to jednak sporą nadzieję na następne weekendy – przy takim stosunku sygnału do szumu, zdekodowanie nie powinno być większym problemem. Mam nadzieję, że beacon będzie jeszcze włączany, gdy księżyc będzie nad horyzontem w SP.

Update: Piotr SP5ULN zdekodował transmisję z mojego nagrania 🙂

Tradycyjnie, w pierwszy weekend lipca, składem SO3Z, SQ3SWF, SQ3PCL, SQ3PHA wybraliśmy się na Szrenicę do lokatora JO70SS aby wspomóc ekipę kontestową SN7L w zawodach 3. Próby Subregionalne.

Z Poznania wyruszyliśmy w okolicach szóstej rano w czwartek i po około 4 godzinach podróży dojechaliśmy do Szklarskiej Poręby gdzie uzupełniliśmy prowiant, przepakowaliśmy cały sprzęt do samochodu Maćka SP7TEE i udaliśmy się na górę.

Reszta dnia upłynęła nam standardowo – na pracach instalatorskich. Na koniec dnia w horyzont dumnie patrzyły trzy zestawy antenowe – dwa razy po 2×12 elementów na 2 metry i 2×21 na 70cm. Dzień później, dołączyły do nich kolejne dwa maszty obsadzone “szóstkami”, czyli 2×6 elementów – krótkie, szerokie anteny, które w górskiej lokalizacji pracują wyśmienicie, a jednocześnie nie wymagają częstego obracania. Lipcowa pogoda była dla nas bardzo łaskawa w porównaniu z poprzednimi latami i zdecydowanie nie przeszkadzała w realizacji planów.

Reszta czasu upłynęła na rozwiązywaniu mniejszych i większych problemów natury mechanicznej, elektronicznej i radiowej. Był to chyba pierwszy raz kiedy góra Szrenica została “ozdobiona” aż pięcioma masztami.

Szczęśliwie, przed zawodami wszystko zostało doprowadzone do porządku i można było rozpocząć 24-godzinną przygodę. Zgodnie z prawami Murphy’ego, dobre warunki tropo w kierunku SM/LA skończyły się przed rozpoczęciem zawodów.

Finalnie, udało się przeprowadzić ~775 QSO w paśmie 2 metrów i 203 łączności na 70cm. ODXy to głównie Wielka Brytania, choć na 70cm wpadło do logu sporo stacji I oraz PA. Poprawiliśmy własne rekordy, więc zawody zdecydowanie można zaliczyć do udanych. Jak będzie we wrześniu? Zobaczymy ;-).

Dzięki pracy włożonej między innymi przez członków klubu SP3YOR oraz wielu wolontariuszy głownie krótkofalowców m.in. z PZK i oraz organizacji agencji kosmicznych i stowarzyszeń z całego Świata współpracujących z ARISS (Amatur Radio on the International Space Station) w środę 23 maja 2018 r. odbędzie się łączność radiowa pomiędzy Międzynarodową Stacją Kosmiczną, a Szkołą Podstawową nr 71 im. Janusza Kusocińskiego w Poznaniu.
Na pytania uczniów będzie odpowiadał na żywo bezpośrednio z kosmosu astronauta NASA (krótkofalowiec), z pokładu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).
W szkole obsługę techniczną zapewnią krótkofalowcy z naszego klubu.

Zaplanowana szkolna łączność ARISS jest dwudziestym połączeniem radiowym astronauty z kosmosu z uczniami z Polski. Łączność odbędzie się w j. angielskim,
choć planujemy na żywo tłumaczyć niektóre fragmenty na język polski. Połączenie to będzie przeprowadzone jako “telemost”, w tym konkretnym rozwiązaniu oznacza to, że do Santa Rosa Jr College Amateur Radio Club, gdzie koleżanki i koledzy z Kalifornii(USA) użyczą nam sprzętu radiowego aby połączyć się ze stacją kosmiczną, gdy będzie w ich zasięgu radiowym.

Wcześniej przez wiele tygodni do łączności radiowej uczniów ze szkoły w Poznaniu, przygotowywali członkowie naszego klubu SP3YOR.

Wszystkich chętnych zapraszamy do oglądania na żywo pod adresem https://ariss.pzk.org.pl/live/ środa 23 maja 2018, Strumień wideo powinien być dostępny już od godz. 11:30 CEST (czas lokalny w Polsce).

Po chwilowej przerwie, zlokalizowany na klubie beacon SR3LHY pracujący na częstotliwości 1296.970 MHz został przywrócony do działania. Antena typu Helix została wymieniona na Alford Slot, moc doprowadzona to ok. 8 W. Nasłuchy i spoty mile widziane.

Dodatkowo w składzie SO3Z, SQ3PCL, SQ3SWF naprawiliśmy szkody spowodowane przez ostatnie orkany – reflektor na 20 m w antenie GB312 został wyprostowany i solidnie dokręcony, dish odzyskał pion. Vertical na 40 m dzielnie opiera się wszystkim wiatrom.

Kolejny raz w tym roku wspomogliśmy ekipę SN7L w zawodach IARU VHF. W czwartek rano, w składzie Andrzej SO3Z, Kuba SQ3PCL, Olgierd SQ3SWF przybyliśmy do JO70SS. Ze względu na pesymistyczną prognozę pogody na następne dni, wyruszyliśmy z Poznania trochę wcześniej niż zazwyczaj (biorąc pod uwagę, że reprezentanci naszego klubu pojawiają się na Szrenicy regularnie od kilku lat, “zazwyczaj” jest chyba odpowiednim słowem), tak aby wykorzystać do maksimum jedyny pogodny dzień.

Był to strzał w dziesiątkę – przed nastaniem nocy w horyzont dumnie patrzyły cztery zestawy antenowe (2×12, 2×12, 2×6, 2×6 elementów). Podłączanie pudeł z PA/LNA/zasilaniem dokończyliśmy już przy świetle latarek i w gęstej mgle. Sprzęt jak zawsze spisywał się znakomicie, czego dowodem może być uzyskany wynik – ok. 369 tysięcy punktów, 901 łączności ze średnią ponad 400 km/QSO.

Więcej szczegółów, zdjęć, nagrań na stronie Andrzeja SO3Z.